Trillingen langs het spoor verminderen

Trillingsmetingen bij nieuwbouw

Al enige jaren bepalen we de trillingsniveaus op nieuwbouwlocaties lang het spoor zodat er in een vroeg stadium van het bouwplan rekening gehouden kan worden met eventuele trillingen. Met de juiste maatregelen wordt hinder achteraf voorkomen. In aanvulling hierop is in 2019 de Handreiking nieuwbouw en spoortrillingen gepubliceerd. De handreiking geeft richting aan de wijze van onderzoek op nieuwbouwlocaties. De methodiek uit de handleiding is gelijk aan de wijze waarop wij deze onderzoeken al sinds jaar en dag uitvoeren. Kijk hier voor meer informatie.

Onderzoek naar maatregelen

We doen onderzoek naar maatregelen. Zo deden we in opdracht van ProRail onderzoek naar de toepassing van een zogenaamde “Floating Slab Track” (FST) in een verdiepte ligging. Tot op heden is dit type spoor nog niet toegepast in Nederland. Wij hebben enerzijds onderzoek gedaan naar eerdere toepassingen van FST en de resultaten daarvan. Tegelijkertijd hebben we door gebruik te maken van geavanceerde modellen berekend hoe het FST gedimensioneerd moest worden.

In opdracht van de gemeente Amsterdam hebben we onderzoek uitgevoerd naar trillingshinder rondom het metrostation Nieuwmarkt. Op basis van literatuuronderzoek en verschillende metingen hebben we de oorzaak van de trillingshinder gelokaliseerd en een pakket aan maatregelen geadviseerd. Een deel van de maatregelen is ondertussen toegepast en controlemetingen hebben aangetoond dat de trillingshinder duidelijk is afgenomen.

Innovatieagenda spoortrillingen

In 2019 heeft ProRail de innovatieagenda bronaanpak spoortrillingen (IBS) opgezet.  De innovatieagenda richt zich op kennisontwikkeling over de ontstaansmechanismen van trillingen, op praktijkproeven en op communicatie en kennisdeling. M+P heeft samen met kennisinstituten en andere ingenieursbureaus input geleverd voor de innovatieagenda tijdens een workshop door middel van een visiedocument. Kennis uit het Go-Leise project dat wij met Müller-BBM en dBVision in opdracht van SBB hebben uitgevoerd vormde hierbij een belangrijke input. Tijdens het Go-Leise project is de combinatie van het optimale spoor voor geluid, trillingen en assetmanagement onderzocht.

Rekenmodellen

In mei 2020 heeft het RIVM het uniform rekenmodel voor trillingen langs het spoor, OURS, vrijgegeven. Bij de totstandkoming van dit model is er onder andere gekeken naar de stand van zaken van de verschillende modellen die op dit moment gebruikt worden in binnen- en buitenland. Op verzoek van het RIVM hebben wij hebben een review uitgevoerd op dit deel van het onderzoek.

Het OURS-model is primair bedoeld voor trillingenonderzoek op grovere schaal en maakt gebruik van een empirische beschrijving voor materieel en baan. Het biedt (nog) niet de mogelijkheid om de bijdrage en invloed van verschillende actoren en maatregelen in het ontwerp en onderhoud van Als onderdeel van de Müller-BBM groep hebben wij een goede kennispositie en hebben we toegang tot een groot netwerk van experts. Via deze weg beschikken we over diverse modellen om de trillingssterkte te berekenen en om ook het effect van maatregelen berekenen.

Er is echter meer behoefte aan een gereedschap dat helpt om inzicht te krijgen in de relatie tussen maatregelen en onderhoud gericht op het verbeteren van spoorligging en dynamische stijfheid en de effecten daarvan op het verminderen of voorkomen van trillingsproblemen. Juist, dit inzicht is essentieel om de juiste investeringsbeslissingen te kunnen nemen om de trillingshinder aan te pakken. Daarom heeft ProRail ons gevraagd om een onderzoekprogramma te beschrijven om binnen drie tot vier jaar een dergelijke tool beschikbaar te hebben. Dit plan hebben we samen met de sector opgesteld, dus met de onderzoeksinstellingen, die het model gaan opstellen, en met de potentiële gebruikers van het model: ProRail zelf en adviesbureaus. 

Het onderzoeksvoorstel heeft geleid tot het ontwikkelproject STEM waarbij een nieuw rekenmodel wordt ontwikkeld in de komende jaren. Dit rekenmodel wordt open source beschikbaar gesteld. Wij zijn actief betrokken bij de gebruikerscommissie voor dit model.