Trillingen door treinen bij toekomstige woningbouwlocaties

Spoorwegen zijn onderdeel van het landschap

Spoorwegen maken al meer dan 150 jaar deel uit van onze infrastructuur en verbinden belangrijke stadscentra met elkaar. Mede dankzij de aanwezigheid van spoor hebben steden en dorpen een flinke groei doorgemaakt. Het is dan ook niet te vermijden dat het spoor de bebouwde omgeving doorsnijdt. En treinen die hoor je niet alleen, maar die kun je ook voelen. Bij de locatiekeuze en het ontwerp van nieuwe woningen moet hinder worden voorkomen.

De ruimte in Nederland staat onder druk. Stedelijke woonlocaties zijn populair en worden goed verkocht. Ook locaties direct nabij het spoor zijn populair. Vaak is de bereikbaarheid goed en de aanwezigheid van leegstaande bedrijfs- of kantoorpanden leveren kansen op voor ontwikkelaars. Maar er bestaan ook risico's in de vorm van geluidsoverlast of door trillingen.

Meer trillingen dan een vrachtwagen

Belangrijk bij de opwekking van trillingen door rijdend materieel zijn de aslast, rijsnelheid en oneffenheden zoals voegovergangen, wissels en wijzigingen in de ondergrond.

Een locomotief heeft een aslast die meer bedraagt dan een volgeladen vrachtwagen. Bedenk dan dat een reizigerstrein een snelheid kan bereiken tot 140 km/u en niet is voorzien van luchtbanden, dan is voorstelbaar dat een trein trillingen kan veroorzaken. 

Beleidsregel trillingshinder spoor

Om hinder langs het spoor te beperken is sinds 2014 de Beleidsregel trillingshinder spoor ingesteld. De beleidsregel is alleen van toepassing op nieuw aan te leggen spoor. Logisch, want bij nieuw spoor wil je de overlast tot een maximum beperken en daarbij is er ook nog de mogelijkheid om de hinder bij de bron aan te pakken. Maar meestal is de situatie andersom: Men wil nieuw bouwen langs bestaand spoor.

Nieuwbouw van woningen

Voor de beoordeling van trillingen bij nieuw te bouwen woningen of andere gevoelige gebouwen is er geen regelgeving. Gelukkig is er bij gemeenten vaak wel het besef dat trillingshinder beschouwd dient te worden. Ook beheerders van het spoor zoals Prorail zijn scherp op ontwikkelingen direct naast het spoor. Het gaat dan meestal wel om wijzigingen in het bestemmingsplan van de te ontwikkelen locatie. Bij het wijzigen van een bestemmingsplan geldt namelijk een uitgebreide onderzoeksplicht. 

Aandachtszone

Over de mate van hinder is moeilijk iets algemeens te zeggen. Globaal komt hinder voor binnen een afstand van 100 meter vanaf het spoor. Schade door trillingen vanwege railverkeer is zeer zeldzaam. De mate van trillingen hangt van veel factoren af. Onder andere de staat van de wielen en de rails, de samenstelling van de ondergrond, rijsnelheid, type materieel en nog veel andere factoren.

Meten is weten

Vanwege deze onzekerheden heeft meten op locatie de voorkeur en dit is ook vaak goed mogelijk. Wij meten dan op verschillende posities de trillingen in de bodem en doen dat in ieder geval op de plaats van de toekomstige woningbouw. We houden verder rekening met het type bouwconstructie en fundering. Al met al krijgen we zo een goede indicatie van de te verwachten trillingsniveaus en hinder. Indien nodig kunnen we dan langer of op meer locaties meten.

Maatregelen

Als blijkt dat hinder is te verwachten, zijn maatregelen nodig. Te denken valt aan bouwen op een grotere afstand, verstijven van de bouwconstructie, andere wijze van funderen of kiezen voor een andere bouwconstructie. En als grote trillingsniveaus zijn te verwachten, kunnen de woningen op veren worden opgesteld. Kortom (technische) mogelijkheden genoeg om comfortabele woningen langs het spoor te bouwen zonder hinder vanwege trillingen.