WHO presenteert nieuwe richtlijnen voor omgevingslawaai

Waarom nieuwe richtlijnen?

Het besef dat omgevingsgeluid, van transport, industrie en andere bronnen, tot hinder en gezondheidsschade leidt is niet nieuw, maar wel groeiende. De WHO heeft eerder, in 1999, een rapport uitgebracht waarin ze beschrijft wat de negatieve effecten van geluid op de omgeving zijn. Ook geeft ze daarin advieswaarden: welk geluidniveau acht zij voor de omgeving ongezond en onwenselijk? In 2009 volgde een tweede rapport met richtlijnen voor geluid in de nacht.

De aanleiding voor een nieuw onderzoek voor de WHO was het verzoek daartoe van de Europese WHO-lidstaten. In 2010 is in een ministerieel overleg in Italië (de "Parma declaration") besloten om het onderzoek naar een update van de inzichten te starten. Het verzoek betrof verkeersgeluid (weg-, rail- en vliegverkeer), maar ook specifiek de geluidsoverlast van windturbines en van leisure noise, ofwel geluidsoverlast van horecalawaai, muziek- en sportevenementen en gehoorschade als gevolg van het luisteren naar harde muziek van MP3-spelers en mobiele telefoons.

Totstandkoming

De kracht van de nieuwe richtlijnen ligt in het nauwgezette en transparante proces dat de WHO heeft gevolgd om tot de richtlijnen te komen:

• een literatuurstudie door vrijwel alle online wetenschappelijke en medische publicatieplatforms, gevolgd door een selectie van alle unieke en onafhankelijke studies op de gevraagde gebieden;
• een systematische beoordeling van de kwaliteit van elke studie door een team van experts (het Systematic Review Team);
• identificatie van alle belangrijke, aantoonbare gezondheidseffecten;
• het formuleren van richtlijnen en advieswaarden voor elk van deze gezondheidseffecten door een onafhankelijk tweede team van experts (de Guideline Development Group), met daarbij een indicatie van de sterkte van elke aanbeveling.

De WHO vindt het belangrijk om dit proces uit te leggen en hier transparant over te zijn. Ze geeft duidelijk aan waarop ze haar conclusies baseert en hoe zeker ze is over de aanbevelingen. De ENG zijn de eerste richtlijnen waarbij de WHO dit nieuwe systematische proces ('GRADE') gevolgd is, en daar is ze best trots op.

Advieswaarden

De twee expertgroepen hebben onafhankelijk van elkaar gewerkt. De GDG heeft van tevoren vastgesteld welke gezondheidsdrempels gehanteerd zouden worden: maximaal 10% ernstige geluidhinder, 3% slaapverstoring, 5% toename van het risico op hart- en vaatziekten en 10% toename van het risico op verhoogde bloeddruk. Verder mag het risico op gehoorschade niet toenemen en mag lees-/taalachterstand bij kinderen maximaal met één maand toenemen.

Op basis van de reviews zijn nieuwe dosis-effectrelaties vastgesteld voor de verschillende bronnen. In combinatie met de vastgestelde gezondheidsdrempels levert dat dan advieswaarden op in dB's, voor zowel etmaalwaarden (Lden) als nachtelijke waarden (Lnight). Het gezondheidseffect dat de laagste advieswaarde oplevert is dan leidend.

De dosis-effectrelaties zijn in het rapport ook gegeven. Deze zijn afkomstig uit de resultaten van de systematische reviews. Deze reviews zijn afzonderlijk gepubliceerd en te vinden onder https://www.mdpi.com/journal/ijerph/special_issues/WHO_reviews#published.

Nieuwe inzichten en onderwerpen

Welke nieuwe inzichten heeft het WHO-onderzoek nu opgeleverd ten opzichte van de eerdere richtlijnen uit 1999 en 2009, of wat is er gewijzigd? Een aantal opvallende punten:

• Het rapport bevat, net als eerder, adviezen voor weg-, rail- en vliegverkeer, en daarnaast, zoals verzocht, nieuwe adviezen voor geluid van windturbines en leisure noise. Het rapport bevat géén richtlijnen of advieswaarden voor industrielawaai.
• De advieswaarden voor weg- en railverkeer zijn nagenoeg gelijk (53/54 dB Lden en 45/44 dB Lnight). De nieuwe dosis-effectrelaties voor beide bronnen zijn immers nagenoeg gelijk, en de gezondheidsdrempels zijn hetzelfde.
• De advieswaarden voor luchtvaart zijn aanzienlijk lager (45 dB Lden, 40 dB Lnight). Dat komt door de hogere dosis-effectrelaties: mensen ervaren méér overlast en gezondheidsschade van vliegverkeer dan van weg- en railverkeer, bij een gelijk jaargemiddeld niveau.
• De adviezen voor weg-, rail- en vliegverkeer zijn 'sterk' omdat ze gebaseerd zijn op onderzoeken van 'hoge' en 'medium' kwaliteit. Voor de adviezen voor windturbines en leisure noise zijn vooral onderzoeken van mindere kwaliteit of minder duidelijke conclusies gevonden, wat heeft geleid tot 'voorwaardelijke' adviezen: adviezen die alleen in goed overleg met belanghebbenden moeten worden overgenomen.
• De WHO-richtlijnen bevatten, daar waar mogelijk, ook adviezen of het effectief is om maatregelen te treffen en, zo ja, of één type maatregelen effectiever is dan een andere. Zo worden voor wegverkeer bron- en overdrachtsmaatregelen aanbevolen; voor railverkeer is die specifieke aanbeveling er niet.

En hoe nu verder?

De Europese lidstaten en ook de Europese Commissie, zal zich nu buigen over de nieuwe richtlijnen en adviezen van de WHO. De Commissie gaf aan blij te zijn dat het rapport er nu ligt, maar gaf ook aan te twijfelen wat men aan moet met de 'voorwaardelijke' adviezen. Er werd even gesuggereerd dat er limietwaarden op Europees niveau gedefinieerd zouden worden, maar dat bleek een grapje.

In de jaarlijkse workshop van de Interest Group on Noise Abatement van het EPA Network (EPA-IGNA), daags na het WHO evenement, hebben we als M+P, hun 'huisadviseur', gediscussieerd over de gevolgen voor nationaal beleid en regelgeving. We bereiden een rapport voor over limiet- en streefwaarden, met daarbij ook aandacht voor de scope en consequenties daarvan. Het rapport zal bedoeld zijn om de Europese beleidsmakers te helpen bij de implementatie van de WHO-adviezen. Daarover later meer!