Lindostraat 4

Een frisse kijk op akoestiek in scholen

Zonder goede akoestiek geen goede school. In schoolgebouwen is een goede akoestiek essentieel voor een tevreden leerling en docent. Als dit niet goed is geregeld zal de kwaliteit van het onderwijs hier direct onder te lijden hebben. Met het Programma van Eisen Frisse scholen is, terecht, een traject ingeslagen om de kwaliteit van het binnenmilieu van scholen te verbeteren. 

Vroeger zagen de schoolgebouwen er heel anders uit. Een school had lange gangen met tegels op de vloer, tegels tegen de wanden en een hoog gestuct plafond. Tijdens de lesuren liepen er geen mensen in de gang, laat staan dat er individueel werd lesgegeven of dat er flexplekken aanwezig waren. De klaslokalen waren hoog om zo goed mogelijk gebruik te kunnen maken van het daglicht. Bovendien zorgde het grotere volume voor een constantere luchtkwaliteit en temperatuur. De akoestiek leverde geen problemen op met een overzichtelijke lessituatie met één docent voorin, een goed absorberend plafond en stevige muren tussen de lokalen. 

Veranderd onderwijs

Het onderwijs is veranderd. Binnen een opleiding kan je kiezen voor verschillende richtingen wat tot gevolg heeft dat er tijdens een lesdag veel meer gewisseld moet worden tussen lokalen. Ook staat de individuele ontwikkeling van de leerling veel meer centraal. Leerlingen krijgen persoonlijke instructies in een open leeromgeving en hun takenpakket is afgestemd op hun persoonlijke niveau. En waar laat je al die leerlingen? Leerlingen zullen altijd gepaard gaan met enige geluidsproductie. Hierover moet je nadenken bij het ontwerp en de inrichting van de school. 

Veranderde hulpmiddelen

Het oude krijtboard is vervangen door een digiboard dat in staat is om filmpjes met geluid af te kunnen spelen. Bovendien zijn zelfs in de peuterklassen al computers te vinden met de bijbehorende extra geluiden en gezoem.

Veranderde installaties

Met het Programma van Eisen Frisse scholen is, terecht, een traject ingeslagen om de kwaliteit van het binnenmilieu van scholen te verbeteren. Slechte luchtkwaliteit is daarbinnen een belangrijk onderwerp en heeft een direct en meetbaar effect op de prestatie van leerlingen. Maar met al die luchtverversingsinstallaties is het er niet stiller opgeworden. Brommende luchtkasten en suizende kanalen zijn schering en inslag. En dan is het ook nog mogelijk dat via de luchtkanalen de lesstof in het naastgelegen lokaal letterlijk te volgen is als je niet oppast.

Veranderde gebouwen

De industriële look is in. De installaties mogen best in het zicht. Maar waar laat je dan de hoognodige geluidsabsorptie? Met een atrium of een centrale aula is de school mooi gecentreerd rond de spil waar iedereen samenkomt. Deze ruimte nodigt uit tot ontmoeten en  gezelligheid. Al heel snel worden er ook leerplekken in gepland.  Zonder voldoende geluidsabsorptie is de spraakverstaanbaarheid nihil en zal ook hinder worden ondervonden in de omringende lokalen en vertrekken. Spraakdiscretie en rust zijn belangrijke zaken die zowel opgaan voor de leerlingen en docenten als voor het management. 

Veranderde omgeving

Omgevingslawaai kan tot in de school doordringen en daarmee de concentratie verstoren. De Wet geluidhinder ziet een school gelukkig als een geluidsgevoelige bestemming. Je kunt dus niet zomaar overal een school neerzetten. Eerst moet bekeken worden of dit wel past in de omgeving. Dit is ook van toepassing als je een bestaand pand wil gaan gebruiken voor onderwijs. Soms verandert ook de omgeving rondom een bestaande school. Denk aan wegen die steeds drukker zijn geworden in de loop der tijd. Een goede geluidwering combineren met voldoende verse luchttoevoer vormt vaak een uitdaging. 

Brede scholen

Bovendien herbergen scholen tegenwoordig ook nog wel eens andere functies zoals de kinderopvang en de buitenschoolse opvang. Deze functies vragen weer een andere benadering, waarbij gelijktijdigheid een belangrijke rol speelt. Op hetzelfde moment zullen peuters slapen in de kinderopvang en oudere kinderen spelen op het plein. 

Conclusie

Om een goede school te runnen wordt een integratie gevraagd van het gebouw en de onderwijs organisatie. De bouwakoestiek en bouwfysica moeten geen sluitpost vormen bij nieuwbouw, renovatie en transformatie van schoolgebouwen moet de bouwakoestiek en bouwfysica geen sluitpost vormen. Hoe eerder de wensen van de gebruiker worden vormgegeven in een Programma van Eisen des te beter en kosteneffectiever deze in het uitendelijke gebouw gerealiseerd kunnen worden. Wij denken, praten en ontwerpen graag met u mee. Elk schoolgebouw is immers uniek.

foto bij titel ontleend aan de Kennis- en Projectenbank Herbestemming, Rijksdienst van het Cultureel Erfgoed, Amersfoort