Dutch
English
Cumulatie en ‘gezamenlijk geluid’ …?
“Is dat niet hetzelfde?” vraagt menigeen zich af. Met cumulatie (optellen) bepaal je toch juist het gezamenlijke geluid, of niet?
Wij beantwoorden deze vraag in het kader van de nieuwe Omgevingswet die zowel het begrip ‘gecumuleerd geluid’ als het begrip ‘gezamenlijk geluid’ kent. Deze begrippen worden op verschillende momenten gebruikt en bedoelen zeker niet hetzelfde.
Gecumuleerd geluid oude stijl
Bij planontwikkeling kennen we op dit moment het begrip cumulatie al. Dit is het optellen van geluid van verschillende bronnen, voor zover die hoger zijn dan de voorkeursgrenswaarde. De cumulatie betreft de volgende bronnen: wegverkeer, spoorweg, gezoneerde industrieterreinen en luchtvaart. Bij het vaststellen van de gecumuleerde geluidsbelasting wordt de hinderlijkheid van de geluidsbron betrokken. Voor iedere geluidsbron zijn daarvoor relaties vastgesteld (zie bijlage I van het Reken en Meetvoorschrift Geluid 2012).
Het gecumuleerde geluid wordt gebruikt bij de afweging voor het verlenen van een hogere grenswaarde op basis van de Wet Geluidhinder, dus bijvoorbeeld als een reconstructie van een weg of het spoor leidt tot meer geluid, of een plan wordt ontwikkeld dicht bij een drukke weg of gezoneerd industrieterrein. De beoordeling of de cumulatie aanvaardbaar is, is aan het bevoegd gezag. Er is geen opgelegde norm.
Gecumuleerd geluid in de Omgevingswet
In de Omgevingswet wordt gecumuleerd geluid in vergelijkbare gevallen gebruikt. Dus in de afweging of een verhoogde geluidsbelasting toelaatbaar is. Dit is de situatie dat de standaardwaarde (nieuwe term voor voorkeursgrenswaarde) wordt overschreden. Het toepassingsgebied is daarbij verbreed, er worden in de cumulatie meer bronnen meegenomen (zie Besluit Kwaliteit Leefomgeving, art. 3.36). Naast geluid vanwege wegverkeer, spoorweg, industrieterrein en luchtvaart wordt nu ook geluid van een windturbine, windpark, buitenschietbaan of militair springterrein meegenomen. Als de situatie erom vraagt kunnen ook andere bronnen worden meegenomen bij de cumulatie.
De werkwijze om te komen tot een gecumuleerde geluidsbelasting is veranderd. Nu is de voorkeursgrenswaarde het criterium of geluid wordt meegenomen in de optelling. In de nieuwe situatie is dat nu of het object zich binnen het aandachtsgebied van een bron bevindt. Dergelijke gebieden zijn niet aangewezen voor een windturbine, windpark, buitenschietbaan of militair springterrein, daarvoor is een ondergrens bepaald.
Wat ook is veranderd zijn de relaties die de hinderlijkheid bepalen, voor geluid van wegverkeer, spoorweg en industrie zijn die nauwkeuriger geformuleerd en beperkt gewijzigd. Voor luchtvaart is er een aangepaste relatie die op een later tijdstip in werking treed.
In de toelichting het Bkl was in de consultatieversie een tabel opgenomen met een kwalificatie van het gecumuleerde geluid. Uit de toelichting op de consultatieversie van de Aanvullingsregeling geluid blijkt dat deze tabel niet verplicht wordt toegepast en gemotiveerd afgeweken kan worden. Bijvoorbeeld om woningbouw rondom een luchthaven mogelijk te maken, ondanks de kwalificaties ‘tamelijk slecht’ of minder.
Inmiddels is de tabel uit de toelichting gehaald en de tekst aangepast. Bij overschrijding van bijvoorbeeld de standaardwaarde, moet de aanvaarbaarheid van gecumuleerd geluid worden beoordeeld. In geval dat geluid van een bronsoort toeneemt moet ook de toename van het gecumuleerde geluid worden beoordeeld. De aanvaarbaarheid wordt integraal beoordeeld, waarbij aspecten als hinder, gezondheid, woningbouw, economie en mobiliteit worden genoemd. De wijze waarop is afhankelijk van het bevoegd gezag. Dat kan ad hoc, maar uiteraard ook door beleid te maken, zoals nu voor veel gemeenten ook gebruikelijk is. De eerder gepubliceerde tabel kan daar wellicht bij helpen.
Gezamenlijk geluid
Dit betreft de optelling van dezelfde geluidsbronnen als waarvoor het gecumuleerde geluid wordt bepaald. Het verschil is verder dat geen rekening wordt gehouden met de hinderlijkheid van het geluid. Het gezamenlijke geluid kan lager zijn dan het gecumuleerde geluid onder de Omgevingswet doordat de hinderlijkheid niet wordt meegenomen in de optelling en daarin luchtvaart bijvoorbeeld bepalend kan zijn.
Met het gezamenlijke geluid wordt in bestaande situaties het binnenniveau bepaald en voor nieuwe situaties wordt het gebruikt voor het bepalen van de eis aan de geluidswering van de gevel. Dit is afwijkend aan de huidige werkwijze, waarbij per bron het binnenniveau (Wet Geluidhinder en Wet Milieubeheer) of de eis aan de geluidswering (Bouwbesluit 2012) wordt bepaald. In geval van meerdere bronnen kan de nieuwe werkwijze leiden tot een zwaardere eis. Praktisch gezien zullen verschillen tot circa 2 dB vaak voorkomen. Dit leidt tot wat zwaardere geluidswerende maatregelen. Als het geluid van de verschillende bronnen dichter tegen elkaar liggen kan dit verschil praktisch gezien nog wat verder oplopen.
Gecumuleerd geluid ≠ gezamenlijk geluid
Duidelijk is dat gecumuleerd geluid echt anders is dan gezamenlijk geluid en het in verschillende situaties wordt gebruikt. Gecumuleerd geluid wordt gebruikt in geval van overschrijding van een standaardwaarde voor de afweging van de aanvaardbaarheid. Gezamenlijk geluid bij de beoordeling van het binnenniveau, danwel het bepalen van de eisen aan de geluidswering. In de praktijk zal het cumulatieve geluid vaak hoger zal uitvallen, uitgezonderd situaties die gedomineerd worden door het geluid van een spoorweg. En in geval van meerdere bronnen is de toetsing van het binnenniveau strenger doordat het gezamenlijke geluid daarbij wordt gebruikt en niet een individuele bron.
