Gezond bouwen op hoogbelaste locaties

Van ‘waste’ naar ‘resource’

In de soundscape-benadering wordt benadrukt dat een geluidbron niet alleen onaangename ‘vervuiling’ is, maar moet worden gezien als een – in principe neutrale – bron. Als deze bron past bij de omgeving, verbetert de kwaliteit van de leefomgeving. Met deze aanpak zijn al goede resultaten bereikt, met name bij de inrichting van parken, pleinen en terrassen.

Voor wegverkeer zien we dergelijke praktijktoepassingen nog nauwelijks. En dat zou wel moeten, want juist door wegverkeerslawaai treedt de meeste geluidhinder en gezondheidsschade op. Tegelijk wordt de noodzaak groter om juist op hoogbelaste locaties effectief om te gaan met middelen en maatregelen. Immers, verstedelijking werkt in de hand dat juist daar de komende jaren gebouwd zal moeten worden.

Onderzoek eens een andere gevel

Richting de Omgevingswet zullen gemeenten meer mogelijkheden krijgen om actief om te gaan met planinrichting en participatie. Een zwak punt in het Nederlandse wettelijke systeem is dat het zich sterk richt op de Lden en op de hoogstbelaste gevel, wat op zichzelf niet verkeerd is. Gezondheidsschade is daaraan duidelijk gerelateerd, zoals blijkt uit dosis-effectrelaties.

Dat is echter niet het hele verhaal. Opties om hinder te verminderen worden daardoor namelijk niet ten volle benut. Voorbeelden zijn het creëren van een geluidluwe gevel, slaapkamers aan deze luwe gevel en een stille buitenruimte. Daarop kan veel vaker gestuurd worden, in beleid of in aanbestedingen. Dit vergt een andere benadering van geluidmaatregelen dan we in Nederland gewend zijn. Een slimme inrichting, wellicht gecombineerd met absorberende materialen, groene daken of een groene omgeving hoeft niet veel te kosten, maar levert wel een betere akoestische kwaliteit van de leefomgeving.

Geluidsarchitect

Wij hebben ons verdiept in een methode waarin verschillende bouwplannen met maatregelpakketten kwantitatief vergeleken kunnen worden. Daarbij sluiten we aan bij de Nederlandse praktijk van ruimtelijke ordening en wetgeving, zodat resultaten ook praktisch toepasbaar zijn. In deze benadering vergelijken we niet alleen de Lden, maar analyseren we de gehele hinderbeleving van bewoners.

De komende jaren ligt er een forse opgave om woningen te realiseren op stedelijke locaties. Daarbij komen allerlei vraagstukken samen: het combineren van wonen, werken en industrie in één gebied, intensieve woningbouw, bijbehorende verkeersstromen die in goede banen moeten worden geleid en behoefte aan stille gebieden. Als ‘geluidsarchitect’ adviseren wij reeds bij het ontwerp en de inrichting van enkele grotere stedelijke gebieden, zoals het Hembrug-terrein in Zaandam en de gebieden Arena-poort en Havenstad in Amsterdam.

Gezondheid in de omgevingswet

De nieuwe Omgevingswet gaat overheden uitdagen om zich sterker te richten op gezondheid. Daarvoor is een integrale benadering nodig waarin ook geluid een belangrijke rol zal spelen. Bewoners gaan een actievere rol krijgen in de leef- en woonomgeving. Zij zullen minder kijken naar een geluidsbelasting Lden en meer naar hoe geluid wordt ervaren. Dat vraag om een andere manier van plannen maken.

Wij gaan de uitdaging, nu al, met plezier aan om nieuwe woongebieden te ontwerpen en bestaande gebieden te verbeteren. Onze ervaringen als geluidsarchitect zetten wij graag in voor een goede woon- en leefomgeving met gedragen oplossingen voor geluid die écht effect hebben.