Zaalakoestiek sporthallen Duinwetering
Het blad PLAFOND&WAND besteedt bijzondere aandacht aan een recent project, waarin vlak na oplevering geluidsklachten ontstonden. Docenten kregen last van hoofdpijn en oorsuizen. Wij zijn erbij gevraagd en hebben ter plaatse gemeten. De metingen toonden een gemiddelde nagalmtijd van circa 4 seconden in de grote zaal. Met een dergelijke nagalmtijd wordt de eis van 1,9 seconden vanuit de NOC*NSF ruimschoots overschreden. Een belangrijke oorzaak werd gevonden in de parallelle harde wanden waartussen het geluid langdurig heen en weer kaatst.
Niet wat het lijkt
Op het eerste oog lijkt een sporthal een vrij eenvoudige zaal. Een aantal parallelle wanden, geen rare hoeken, hooguit een tribune. Doordat de wanden zo netjes tegenover elkaar staan, ontstaat er akoestisch gezien echter een lastige situatie waarin galm en echo’s vrij spel krijgen. Combineer dat met een klas enthousiaste kinderen, of een druk coachend professioneel sportteam en het geluidsniveau in de sporthal bereikt al snel oncomfortabele hoogten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat mensen die vaak in een sportzaal te vinden zijn, zoals sportdocenten, op den duur vaak last krijgen van gehoorbeschadiging.
Sportzaal vergt nauwkeurige aanpak
Nagalmtijd wordt vaak vrij eenvoudig berekend door middel van de formule van Sabine. Voor veel ruimten is dat ook een goede benadering, maar wat vaak vergeten wordt is dat hij in principe geldt voor kubusvormige ruimten waarin een diffuus geluidveld heerst en de absorptie gelijkmatig verdeeld is. Een sporthal is echter langgerekt, bijna volledig leeg waardoor er nauwelijks verstrooiing van geluid plaatsvindt. Bovendien bevindt zich bijna alle relevante absorptie over het algemeen in het plafond. Dat levert een bijzondere situatie op, die een nauwkeuriger aanpak vergt dan gebruikelijk.
Het probleem wordt in sportzalen vrijwel altijd veroorzaakt door de wanden, dus dat daar de oplossing gezocht moest worden ligt voor de hand. Hoeveel absorptie noodzakelijk is en waar deze geplaatst moet worden is minder vanzelfsprekend. Voor sportcomplex Duinwetering is dan ook een drie dimensionaal stralenmodel gemaakt, waarbij goed nagegaan kon worden hoe het geluid zich in de ruimte gedraagt.
NOC*NSF eisen
Een extra complicerende factor was dat de sporthallen moesten voldoen aan de door het NOC*NSF gestelde eisen aan de zaalafmetingen. Bovendien moet de zaal niet alleen als geheel gebruikt kunnen worden, maar ook als deze door een of beide flexibele scheidingswanden opgedeeld is in meerdere kleine zalen. Daardoor was er niet alleen weinig ruimte over om maatregelen te treffen, maar moesten de maatregelen ook bij andere ruimteconfiguraties nog effectief zijn.
Uiteindelijk is gekozen voor een zo dik mogelijke laag absorptiemateriaal op beide kopse kanten. Van de lange zijden is er maar één zijde bekleed, om een zo dik mogelijke laag absorptie te kunnen maken en op die manier een zo breed mogelijk spectrum te kunnen absorberen.
Meer over dit project en ons advies is te vinden in het bijgevoegde artikel uit Plafond en Wand nummer 5 van dit jaar.